Kto może wziąć L4, a kto nie?

W przypadku osób zatrudnionych w ramach umowy o pracę, rozwiązaniem jest skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego. Osoby wykonujące swoje obowiązki na podstawie umów cywilnoprawnych – czy będące na samozatrudnieniu – są jednak w nieco trudniejszej sytuacji. Co to jest L4? Komu przysługuje, a komu nie? Jakie przepisy regulują kwestię zwolnienia lekarskiego? W niniejszym wpisie czytelnicy poznają odpowiedzi na te pytania, a także założenia systemu zasiłków chorobowych.

L4 – co to jest?

Zwolnienie lekarskie to dokument, który – jak sama nazwa wskazuje – wystawiany jest przez lekarza. Stwierdza on czasową niezdolność pracownika do wykonywania swoich obowiązków, usprawiedliwiając tym samym jego nieobecność. Popularna nazwa „L4” pochodzi od pierwotnego sposobu oznaczenia formularza zwolnienia.

Prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego mają wszystkie osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym. Kto więc może wziąć L4? Przede wszystkim pracownicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę – w ich przypadku odprowadzanie składki na ubezpieczenie chorobowe jest bowiem obowiązkowe. Nie wszyscy wiedzą jednak, jak przepisy regulują kwestię zwolnienia lekarskiego na umowie zlecenie czy w przypadku samozatrudnienia.

Czy na umowie zlecenie przysługuje L4?

Umowa zlecenie to jeden z najpopularniejszych sposobów regulowania stosunku pracy. Od kilku lat podlega ona podobnemu obowiązkowi składkowemu jak umowy o pracę. Na podstawie wynagrodzenia brutto zostają więc wyliczone składki na ubezpieczenie rentowe, emerytalne, zdrowotne i wypadkowe. Czy to oznacza, że na umowie zlecenie przysługuje L4?

Niestety, w przypadku umów cywilnoprawnych kwestia opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny. Po stronie pracownika leży więc kwestia złożenia odpowiedniej deklaracji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a następnie odprowadzenia składki w wysokości 2,45% wynagrodzenia brutto. W przypadku rezygnacji z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego pracownik czasowo niezdolny do pracy, a w konsekwencji pozbawiony wynagrodzenia ze strony pracodawcy, nie otrzyma z tego tytułu żadnej rekompensaty.

Zwolnienie lekarskie na umowie zlecenie – kto wypłaca środki?

Jeśli pracownik zdecydował się dobrowolnie opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe, wówczas za czas niezdolności do pracy przysługuje mu zasiłek chorobowy. Ile płatne jest L4 na umowie zlecenie? Pracownikowi przysługuje 80% podstawy, będącej przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem pracownika, a za okres ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających chorobę. Co ważne, zasiłek chorobowy zwolniony jest ze składek na ubezpieczenie społeczne i nie podlega składce zdrowotnej.

Wiele osób zastanawia się, kto wypłaca wynagrodzenie podczas zwolnienia lekarskiego na umowie zlecenie. W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę sytuacja jest prosta – przysługuje im bowiem wynagrodzenie chorobowe, w całości wypłacane ze środków pracodawcy. W przypadku samozatrudnienia i umów cywilnoprawnych środki płyną natomiast bezpośrednio z ZUS-u.

Komu i kiedy nie przysługuje L4?

Samo rozpoczęcie opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe – zarówno tych obowiązkowych, jak i dobrowolnych – nie oznacza jednak automatycznego uzyskania prawa do ubezpieczenia. Przepisy dotyczące zwolnień lekarskich zawierają bowiem pojęcie „czasu wyczekiwania”, czyli okresu pomiędzy rozpoczęciem ubezpieczenia i uzyskaniem prawa do świadczeń. Czas ten wynosi:

• 30 dni w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, opłacanego w ramach umowy o pracę;
• 90 dni w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, opłacanego w ramach umów cywilnoprawnych i samozatrudnienia.

Zwolnienie lekarskie – nadchodzą nowe przepisy

Przyszły rok prawdopodobnie przyniesie istotne zmiany systemu ubezpieczeń chorobowych. W Krajowym Programie Reform znalazł się bowiem projekt zakładający pełne oskładkowanie umów cywilnoprawnych. W efekcie, osoby zatrudnione na umowach o dzieło – bądź zlecenie – automatycznie zostaną objęte ubezpieczeniem chorobowym, co da im prawo do wzięcia L4.